بافت‌های کهن، دارای گنجینۀ ارزشمندی هستند که می‌توان با نگرشی نو به احیا و شناخت عوامل مهمی از جمله زمینه‌گرایی در آنها پرداخت و نهایتاً به بازنشاندن مؤلفه‌های معماری گذشته و تلفیق آنها با معماری معاصر دست یافت. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش‌های داده‌های کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی استفاده شده است. هدف این نوشتار، دست یافتن به مهم‌ترین عوامل زمینه‌گرایی معماری شهر خرم‌آباد و پرداختن به مؤلفه‌های طراحی معماری آنها و ارائه فضاهایی در تطبیق با کالبد زندگی در خانه‌های امروزی است. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که، چگونه می‌توان با توجه به ویژگی‌های معماری و فرهنگی شهر خرم‌آباد و تأثیرات زمینه‌ای آن که در ساخت خانه‌های این شهر تأثیر گذاشته است به بازآفرینی و شناخت ویژگی‌های این شهر در جهت ارائه شاخص‌های مطلوب در معماری خانه‌های معاصر شهر خرم‌آباد پرداخت. نتایج نشانگر آن است اصلی‌ترین وجه تمایز خانه‌های تاریخی خرم‌آباد، ارتباط درون فضا با طبیعت، پلان نیمه برونگرای ساختمان‌ها، بدنه‌های همخوان با بناهای مجاور، تکریم فرهنگ به واسطه انجام آیین‌ها و مراسمات در خانه است. این ویژگی‌ها در خانه‌های معاصر به‌طور یکسان تداوم نیافته است. به‌واسطه تغییر الگوی مسکن و کاهش نقش حیاط، ارتباط با طبیعت دستخوش تغییر شده است. به‌واسطه عدم توجه به عرصه‌های خصوصی و حریم خانواده‌ها در خانه‌های امروزی، پلان ساختمان‌های امروزی اهمیت پیشین را ندارند؛ در مورد ویژگی بدنه‌های همخوان با بناهای مجاور، تغییرات غیرقابل برگشتی رخ داده است و در مورد برگزاری آیین‌ها و مراسمات در خانه، از نظر کمی همچنان برقرار است اما از نظر کیفی نیازمند تعریف فضاهای مختص به این آیین‌ها در کالبد فضاهای معاصر است.
Valipoor R, Sharifi M, Moeini S M. In Search of Contextual Factors in the Architecture of Traditional Houses from the Qajar and Pahlavi Eras in the Historical Fabric of Khorramabad (Toward Enhancing Contemporary Residential Architecture in Khorramabad). Golestan-e Honar 2025; 9 (2) :243-213 URL: http://golestanehonar.ir/article-1-508-fa.html
ولی‌پور رسول، شریفی مهدی، معینی سید محمود. در جستجوی عوامل زمینه‌گرای معماری خانه‌های بافت سنتی دوران قاجار و پهلوی شهر خرم‌آباد (جهت بهبود معماری خانه‌های معاصر شهر خرم‌آباد). گلستان هنر. 1404; 9 (2) :243-213
