|
بررسی نقوش به‌کاررفته در تشعیرهای مرقّع گلشن
|
هنگامه شاهقلی دستگردی*   |
|
|
|
چکیده: (22 مشاهده) |
مرقّع به مجموعه آثار ارزشمند نقاشی، خط و خوشنویسی، تذهیب، تشعیر و سایر هنرهای مربوط به کتاب‌آرایی اطلاق می‌شود که به‌طور معمول به سفارش افرادی خاص تهیه و یا گردآوری و به‌صورت آلبومی یا مانند کتاب‌های معمول تجلید و صحافی می‌شده است.
پیدایش مرقّع‌سازی را، با توجه به لزوم حفظ و جمع‌آوری آثار پراکنده هنرمندان، دوران تیموریان می‌دانند. مرقّع‌های به‌جامانده از گذشته دارای نظام‌مندی تاریخی هستند و الگویی کلی را به نمایش می‌گذارند. یکی از این مرقّعات ارزشمند مرقّع گلشن است؛ مجموعهای بینظیر و کمنظیر از نقاشیهای مغولی یادگار عصر گورکانی.
بیشترین نقوش به‌کاررفته در حاشیه مرقّعات مطالعه‌شده شامل نقوش گیاهی، حیوانات و پرندگان است و در برخی موارد نقوش انسانی نیز به‌چشم می‌خورد. در این پژوهش برآنیم با بررسی تشعیرهای به‌کاررفته در مرقّع گلشن و با توجه به اینکه این مرقّع در کشور هند کتاب‌آرایی و تزیین شده است و توسط هنرمندان هند و ایران کتاب‌آرایی شده است، ضمن پرداختن به بررسی ویژگی‌ها و دسته‌بندی نقوش تشعیر در مرقّع گلشن به این سئوال پاسخ دهیم که «در تشعیرهای به‌کاررفته در مرقّع گلشن تأثیر هنرمندان ایرانی (مکتب اصفهان دوره صفوی) واضح‌تر و قابل درک‌تر است یا تأثیر هنرمندانِ هندی را در این نقوش بیشتر مشاهده می‌کنیم؟». ضمن بررسی آثار و دسته‌بندی نقوش چنین نتیجه گرفته شد که تأثیر هنرمندان ایرانی و مکتب صفوی بر تشعیرهای این دوره بیشتر است و هنرمندان هندی نیز از سبک و شیوه استادن صفوی در این اثر بهره بیشتری برده‌اند.
|
|
| واژه‌های کلیدی: کتاب‌آرایی، دوره صفوی، گورکانی هند، تشعیر، مرقّع گلشن |
|
|
متن کامل [PDF 894 kb]
(41 دریافت)
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
