یکی از مسائل مهمی که در نظام آموزش عمومی کشور از آن غفلت شده «آموزش هنر در دورۀ عمومی با تمرکز بر مقطع ابتدایی و متوسطه اول» است. از دید صاحبنظران، این مقطعِ تحصیلی مهمترین مقطع برای آموزش است چراکه ذوق و سلیقه زیباییشناسی و هنری کودکان شکل میگیرد. هدف اصلی این پژوهش مطالعه تطبیقی وضعیت آموزش هنر در دورۀ عمومی در ایران و سه کشور اسلامی (عربستان، قطر و عراق) است. برای رسیدن به این هدف اولین گام نشان دادن جایگاه تربیت زیباییشناختی بر اساس اسناد بالادستی موجود است که برای این منظور از روش پژوهش توصیفیـ تحلیلی استفاده شده است. با اینکه این نوع تربیت یکی از ساحتهای ششگانۀ تربیت در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش است. اما سؤال این است برای رسیدن به هدفِ شناخت، پرورش و هدایت ذوق و استعدادهای مختلف هنری و زیباییشناسی؛ چه میزان برنامهریزی صورت گرفته است؟ آموزش هنر در دورۀ عمومی با چه چالشهایی روبهرو است؟ و چه توصیههای سیاستی در آموزشوپرورش برای ارتقا کیفیت آموزش هنر در دروۀ عمومی باید مورد توجه قرار بگیرد؟ کشورهای اسلامی در این زمینه چگونه عمل میکنند؟ یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که امروزه در مدارس و مراکز آموزشی کشورمان تربیت هنری به جد گرفته نمیشود و در برنامههای درسی، هنر از جایگاه مناسب و شایستهای برخوردار نیست. درس هنر در نظام آموزشی ما از سه طرف مورد بیمهری قرارگرفته است: آموزشوپرورش، مدرسه و خانواده. دیگر اینکه اثربخشی نظام تعلیموتربیت در هر جامعه به اثربخشی معلمان آن بستگی دارد. چراکه اهداف، برنامهها، محتواهای آموزشی و روشهای یاددهیـ یادگیری، همگی باید به دست توانای معلمان اثربخش در عرصۀ واقعی کلاس درس به اجرا درآید. بهطور کلی بررسیهای انجام شده نشان میدهد در کشورهای انتخاب شده در پژوهش حاضر رشتههای هنری که در برنامه درسی هنر گنجانده شدهاند عبارتاند از: طراحی، نقاشی، کاردستی، عکاسی، معماری، هنرهای نمایشی، موسیقی، رسانههای ترکیبی، هنرهای گرافیکی، نساجی، مجسمهسازی، سفالگری، ویدئو آرت و هنر رایانهای. بنابراین تفکر امروزی درباره هنر و زیباییشناسی بهمنزلۀ هستۀ اصلی برنامه درسی یا اصلاح نظام آموزشی است. حتی اگر آموزش هنر به نوآوری و مهارتهای بهبودیافتهای که با روشهای کمّی قابلاندازهگیری است نینجامد، میبایست جایگاه مهمی در مدارس و برنامههای درسی داشته باشد. فراموش نکنیم که برنامه درسی بدون تربیت زیباییشناختی و ارزشگذاری مناسب برای هنرها از اهداف مبتنی بر پرورش انسان های شکوفا دور خواهد بود.
Benvidi F. Comparative Study of the Status of Art Education in the General Education System in Iran and Three Islamic Countries. Golestan-e Honar 2025; 9 (1) :64-47 URL: http://golestanehonar.ir/article-1-458-fa.html
بنویدی فاطمه. مطالعۀ تطبیقی وضعیت آموزش هنر در دوره عمومی در ایران و سه کشور اسلامی. گلستان هنر. 1403; 9 (1) :64-47