|
گلستان کاغذ: نگاهی دوباره به تاریخ و ساخت کاغذهای ابری
|
سعید خودداری نایینی*   |
|
|
|
چکیده: (411 مشاهده) |
با وجود پژوهش‌های فراوان دربارهٔ کتاب‌آرایی ایرانی، همچنان جنبه‌‌هایی از آن در آغاز راه تحقیق قرار دارد. ساخت کاغذهای رنگی، چه رنگ در بافت کاغذ باشد و چه روی کاغذ، از جمله هنر‌هایی است که تاریخ و شیوهٔ ساخت آن هنوز ابهامات بسیار دارد. کاغذ ابری که اولین تجربه‌‌های آن به پیش از سدهٔ نهم باز می‌گردد در سدهٔ نهم رواج یافت و در سده‌‌های بعد سبک‌ها و شیوه‌‌های ساخت متفاوت یافت. پژوهش حاضر، با نگاهی به تاریخ استفاده از کاغذهای رنگی و خصوصاً کاغذهای وارداتی از چین در سدهٔ نهم، نشان می‌دهد که استفاده از کاغذ رنگی نه‌تنها برای نسخه‌های هنری و نفیس سدهٔ دهم به‌کار می‌رفت، بلکه فروانی کاغذهای رنگی در یادداشت‌های شخصی سدهٔ یازدهم بیانگر آن است که احتمالاً از نظر اقتصادی ارزان‌تر از گذشته تولید می‌شد. از طرف دیگر، دربارهٔ ابری‌سازی به سوابقی کهن‌تر اشاره می‌شود. یکی از این اسناد، که نامه‌ای ادیبانه از طغرای مشهدی است، از اصطلاحات این هنر نام می‌برد و از ارسال کاغذهای ابری ایرانی (قره‌باغ) به هندوستان یاد می‌کند و البته می‌تواند یک عبارت‌پردازی ادبی هم تلقی شود. دو یادداشت دیگر در مورد مواد به‌کاررفته در ساخت کاغذ ابری سخن می‌گویند و یکی از آنها مانند بیشتر متون موجود اصطلاحاتی مربوط به فرهنگ هندوستان دارد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: کتاب‌آرایی، کاغذ ابری، کاغذ رنگی |
|
|
متن کامل [PDF 2020 kb]
(409 دریافت)
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
