مقرنس، هنری پرکاربرد در معماری دوره اسلامی است که از اندلس و مغرب تا هند مشاهده می‌شود. از لحاظ گستره و تعداد در ایران کنونی مقرنس‌های پرشماری با طرح‌های گوناگون مشاهده می‌شود. هر چند این ساختار با کلیات مشابه در سراسر جهان اسلام نیز رویت می‌گردد. در نگاه اول مشابهت‌های زیادی بین مقرنس‌های مغرب جهان اسلام شامل مصر و شمال افریقا و آناتولی و شامات) و مقرنس‌های ایرانی دیده می‌شود، اما در بررسی اصول هندسی پیاده‌سازی مقرنس و همچنین اصول اساسی اجزا یا آلت‌های سازنده آن تفاوتی آشکار دیده می‌شود. این مقاله می‌کوشد با بررسی مقرنس، از طراحی پلان تا مدل سه‌بعدی، تفاوت‌های ایجادشده در نمای یک نیمه گنبد مقرنس در چفد نمای ایوان را مشخص سازد و از این طریق تفاوت مقرنس ایرانی را با مقرنس‌های غرب جهان اسلام نشان دهد. اینجا دو علت مهم این تفاوت مشخص شده است: یکی اصل قرار دادن واحدهای شکل‌دهنده مقرنس، مانند جنس آلات مقرنس، و دیگری قدرت هندسی معماران ایرانی در تطبیق هندسه پایه مقرنس با چفد نمای ایوان.
Azizi Hamedani M, Sabet Fard M. A Study on the Methods of Designing a Muqarnas in Façade of Iwan (A Comparison between Muqarnases in Iran and Those in the Islamic World). 3 2022; 7 (2) :27-17 URL: http://golestanehonar.ir/article-1-329-fa.html
عزیزی همدانی مهدی، ثابت فرد مجتبی. بررسی شیوه‌های طراحی مقرنس در نمای ایوان (تفاوت مقرنس ایرانی و مقرنس‌های جهان اسلام). گلستان هنر. 1401; 7 (2) :27-17
