هندسه پیچیده مقرنس متشکل از چندین ساختار پایه در لایه‌های پیاپی است که ترکیب آنها انواع مختلفی از مقرنس را ایجاد می‌کند. بدین ملاحظه، مقرنس از دیرباز مورد توجه بسیاری از متخصصان و طراحان بوده است. در این میان، اولین مطالعه محاسباتی و هندسی به مقرنس را غیاث‌الدین جمشید کاشانی (د 832 هـ‌ق) در مقاله چهارم از رساله مفتاح‌الحساب ارائه کرده است. کاشانی در این رساله، با هدف مسّاحی مقرنس، به تجزیه ساختار تشکیل‌دهنده آن پرداخته و دسته‌بندی چهارگانه‌ای از آن ارائه کرده است. مقاله پیش رو، با بازخوانی متن اصلی این رساله، واحدها و عناصر مقرنس را شناسایی و در انواع گونه‌ها با بررسی جزئیات و ساختار معرفی کرده است. طبق این بررسی، آرای کاشانی براساس اصول مشخص و با توجه به نمونه‌های در دسترس در محدوده مکانی و زمانی مشخص شکل گرفته و گویای مطالعات جامع او درباره انواع مختلف مقرنس است که خود مبنای شکل‌گیری گونه‌های دیگر قرار می‌گیرد.
Zamani Z, Fattahi K, Ekhtiyari M. Studying Muqarnas Typology and Its Fundamental Components according to Al-Kāshi’s Meftāh-ol- Hessāb Treatise. 3 2022; 7 (2) :16-5 URL: http://golestanehonar.ir/article-1-328-fa.html
زمانی زهرا، فتاحی کاوه، اختیاری مریم. گونه‌شناسی مقرنس در رساله مفتاح‌الحساب غیاث‌الدین جمشید کاشانی. گلستان هنر. 1401; 7 (2) :16-5
